Μητέρα Μηδέν Παιδιών – Η μητρότητα ως επιλογή ή επιβολή | Λύο Καλοβυρνάς
Ανήμερα πρωτοχρονιάς του 2020, τις πρώτες ώρες που είχαν ξεγλιστρήσει και χαθεί στην αιωνιότητα, βρέθηκα σε ένα οικογενειακό τραπεζι και έτυχε να ζήσω για ακόμη μια φορά αυτή τη μοναδική εμπειρία που όλες λίγο πολύ έχουμε ζήσει.
– Ντάξει (τόλμησα να πω) δε χρειάζεται να γίνουμε όλες μητέρες. Δε χρειάζεται να παντρευτούμε όλοι οι άνθρωποι, ούτε να κάνουμε όλοι παιδιά. Προς το παρόν μου αρέσει η μοναξιά μου.
(Για την ιστορία στο τραπέζι εκείνη τη στιγμή ήμουν εγώ και άλλοι τρεις άντρες, φανταστείτε το πάρτι)
-Μα τι είναι αυτά που λες! Εσύ μια τόσο καλή εκπαιδευτικός, που αγαπάς τόσο πολύ τα παιδιά (τρομερό επιχείρημα, δεν μπορώ να πω…), είναι δυνατόν να μην κάνεις Οικογένεια; (ξέχασε μάλλον να πει οϊμέ!).
Προφανώς ακολούθησε μια μονόπλευρη συζήτηση/κατήχηση για το τι πρέπει να κάνω με το σώμα μου, ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσω, ένα σωστό mansplaining, με τα όλα του.
Από τότε, μέχρι και σήμερα, ακολούθησαν πολλά σημαντικά γεγονότα. Ακούσαμε για ακόμη μια φορά για το αν έχουμε το δικαίωμα να διακόψουμε μία κύηση. Είδαμε χώρες να διεκδικούν, ξανά και ξανά, το αναφέρετο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.
Διαβάσαμε πως σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία στο Τέξας, η οποία ισχύει από την 1η Σεπτεμβρίου του 2021, απαγορεύεται η έκτρωση μετά την έκτη εβδομάδα κύησης. Χωρίς εξαίρεση για περιπτώσεις βιασμού ή αιμομιξίας.
Είδαμε την πολυσυζητημένη διαφήμιση, η οποία βοηθούσε, “εμάς τις κακομοίρες”, να θυμηθούμε πως η κλεψύδρα δε θα μας χαριστεί, τρέχει ο χρόνος και θα χαθεί η ευκαιρία. Μαζεύτηκαν κάμποσοι καταξιωμένοι άντρες, ανάμεσά τους και πατέρες της εκκλησίας, που θα μας εξηγούσαν πώς οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τη μήτρα μας.
Τη στιγμή που εκδόθηκε το βιβλίο του Λύο Καλοβυρνά, σκέφτηκα πως πρέπει να το διαβάσω. Ένιωσα να μου μιλάει προσωπικά, πριν καν το ξεφυλλίσω.
Δε σας κρύβω πως η πρώτη μου σκέψη ήταν: Πάλι ένας άντρας θα έρθει να μας μιλήσει για τα δικά μας βιώματα, να ανακατευτεί στα δικά μας χωράφια;
Από την εισαγωγή όμως κιόλας, ο συγγραφέας, απάντησε σε όλους τους προβληματισμούς μου. Ο Καλοβυρνάς όντας ομοφυλόφιλος έχει βιώσει την απομόνωση και τον ρατσισμό σε μεγάλο βαθμό, νιώθει, λοιπόν, δικαιολογημένα αρκετά κοντά στις γυναίκες. Είναι κι αυτός άτεκνος και έχει βιώσει την κοινωνική πίεση να κάνει αυτό για το οποίο ήρθαμε στον κόσμο, στο βαθμό που τη βιώνει ένας άντρας.
Είναι σημαντικό να αναφέρω πως από την πρώτη μέχρι και την τελευταία σελίδα δεν αισθάνθηκα να με κατευθύνει ένας άντρας, ούτε να μου πουλάει την “άποψή” του για ένα ζήτημα που αφορά “εμάς”. Ο κάτοχος πολλών τίτλων και συγγραφέας του βιβλίου, καταγράφει και παραθέτει μέσα από τις δικές του έρευνες, γυναικείες φωνές και εμπειρίες, σαν κασετόφωνο που ηχογραφεί και αναπαράγει λέξη-λέξη όσα απασχολούν ή έχουν απασχολήσει τόσες και τόσες γυναίκες εκεί έξω.
Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε κεφάλαια. Κεντρικός του άξονας είναι πάντοτε η μητρότητα, κατά πόσο αυτή επιλέγεται ή επιβάλλεται από την κοινωνία. Απαριθμεί έναν έναν τους λόγους που μια γυναίκα επέλεξε ή όχι να φέρει στον κόσμο ένα παιδί.
Εξηγεί με επιχειρήματα, που βασίζονται σε επιστημονικές μελέτες, πως η μητρότητα αποτελεί απλώς ένα πολυδιαφημισμένο-επιβεβλημένο ταξίδι που επιλέγει θεμιτά ή αθέμιτα να κάνει καπ@ ή όχι.
Κάνοντας μια αναδρομή προβάλει την διαφορετική αξία που είχε η μητρότητα ανάλογα με τα κοινωνικά πρότυπα και τεκμηριώνει γιατί δεν υφίσταται το μητρικό ένστικτο ή η ύπαρξη του βιολογικού ρολογιού.
Παραθέτει τα πραγματικά αιτία που γεννούν την ανάγκη απόκτησης παιδιού. Οι απαντήσεις φυσικά βρίσκονται πρώτα-πρώτα στην εκάστοτε κοινωνία, στην κουλτούρα κάθε ανθρώπου και στα ιδανικά με τα οποία έχει γαλουχηθεί.
Ποια από μας μεγαλώνοντας δεν άκουσε:
Και συ όταν μεγαλώσεις και κάνεις δικά σου παιδιά… Όταν γίνεις μάνα θα με καταλάβεις… Αντε μην αφήνεις τα χρόνια να περνάνε, μετά θα είναι αργά κακομοίρα μου
Ποια από μας δεν αισθάνθηκε, έστω και μια στιγμή στη ζωή της, πως χωρίς παιδί δε λογαριαζεται από την κοινωνία ως ένα πρόσωπο με κύρος. Λες και η γέννηση ενός παιδιού μας αυτοπροσδιορίζει. Μα αυτό ακριβώς κάνει, σύμφωνα με τα πατριαρχικά πρότυπα, γι’ αυτό άλλωστε και τόσος χαμός γύρω από το ζήτημα της μητρότητας. Ένα καλό όπλο για την αποδυνάμωση της γυναίκας, δε βρίσκετε;
Μια ακόμα αιτία, πέρα από τον κοινωνικό εκβιασμό, είναι η ανθρώπινη ανάγκη της γενεσιουργίας. Η οποία είτε βιολογική, γονική, τεχνική, πολιτισμική είναι πάντοτε εκείνη που μας ωθεί να αναζητούμε το προσωπο στο οποίο θα μεταλαμπαδεύσουμε όλα εκείνα που έχουμε γνωρίσει εμείς ζώντας σε αυτόν τον πλανήτη. Φανταστείτε το σαν έναν ξενιστή, ο οποίος θα δεχτεί όλα όσα εμείς θα περάσουμε σε αυτόν, και θα βοηθήσει να περάσουμε στην “αιωνιότητα”, όταν πια θα ταξιδέψουμε εις τόπον χλοερον να έχουμε αφήσει και μεις το δικό μας πολύτιμο σημάδι. Τέλος, ένας καθοριστικός παράγοντας είναι ο φόβος της μοναξιάς, λες και ένα παιδί θα μείνει για πάντα κοντά μας, να μας τροφοδοτεί συναισθηματικά.
Ο συγγραφέας όμως δε στέκεται εκεί, προτείνει τρόπους αντιμετώπισης των κοινωνικών πιέσεων, απομυθοποιεί την τρομακτική ατάκα Θα το μετανιώσεις και κλείνει μέσα από τις απαντήσεις, πάλι των γυναικών. Πόσο ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη μπορεί να αισθάνεται μια γυναίκα χωρίς παιδιά.
Πέρα απ’ όλους τους παραπάνω λόγους, η ανάγνωση του βιβλίου Μητέρα μηδέν παιδιών, ήταν και για έναν ακόμη λόγο μοναδική εμπειρία. Πρόκειται για ένα διαδραστικό ανάγνωσμα, λες και καθεμιά ή καθένας από εμάς ανοίγει διάλογο με τον συγγραφέα. Οι ερωτήσεις που έθεσε ο ψυχολόγος και σύμβουλος σχέσεων, Λύο Καλοβυρνάς, τίθενται σε κάθε αναγνώστρια και αναγνώστη προσωπικά, σαν μια μικρή εργασία με τις εαυτές και τους εαυτούς τους, ώστε να οδηγηθούμε σε κάποια προσωπικά συμπεράσματα.
Τελικά θέλουμε όντως ένα παιδί ή όχι;
Κατά τη γνώμη μου το βιβλίο αυτό είναι σημαντικό να διαβαστεί από:
Όσ@ αναρωτιούνται αν θέλουν (να αποκτήσουν παιδί).
Όσ@ αμφισβητούν οσ@ θέλουν ή δε θέλουν.
Όσ@ συνειδητά δεν έφεραν παιδί στον κόσμο.
Έλλη Μουτσοπούλου