Υπάρχουν έργα που δεν χρειάζονται περιττές εισαγωγές. Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της είναι ένα από αυτά. Εμβληματικό, πολιτικό, βαθιά ανθρώπινο, αλλά και ανελέητο στην κριτική του προς έναν κόσμο που καταπίνει τους ανθρώπους στο όνομα του πολέμου. Η φετινή παράσταση δεν αναπαράγει απλώς την μπρεχτική κουλτούρα – τη σχολιάζει, τη φιλτράρει, την αποδίδει μέσα από μια πιο στοχαστική, σύγχρονη ματιά.
Ο Στάθης Λιβαθινός σκηνοθετεί μια μεγαλειώδη παράσταση συνόλου, όπου το συναίσθημα δεν διαχέεται άκριτα, αλλά υπονομεύεται, αφήνοντας το ίδιο το έργο να αναδείξει τη σκληρότητα της εποχής του. Ο πόλεμος δεν είναι ούτε μονοσήμαντα καταστροφικός ούτε μια αφηρημένη έννοια: είναι ένα σύστημα, μια αγορά, ένας τρόπος ζωής. Και η Μάνα Κουράγιο της Μπέττυς Αρβανίτη δεν είναι ούτε θύμα ούτε ηρωίδα. Είναι μια τυχοδιώκτρια που μαθαίνει να εκμεταλλεύεται τη φρίκη, προσπαθώντας να διατηρήσει την επιχείρησή της – αλλά και την ίδια της την ύπαρξη. Με μια ερμηνεία γεμάτη αποχρώσεις, σκληρότητα και εσωτερικές αντιφάσεις, η Αρβανίτη παραδίδει έναν ρόλο-μάθημα για το πώς η επιβίωση μπορεί να γίνει αυτοσκοπός εις βάρος των πάντων.
Δίπλα της, ο Ιωάννης Σύριος ενσαρκώνει τον Άϊλιφ με μια έντονη σωματικότητα που ενθουσιάζει. Υιοθετώντας την προσέγγιση της σκηνοθεσίας, αποδίδει έναν χαρακτήρα που βυθίζεται στον ηρωισμό και την παράνοια του πολέμου χωρίς καμία συναισθηματική ωραιοποίηση.
Στην καρδιά της παράστασης βρίσκεται ένα ανσάμπλ 12 νεότερων ηθοποιών, που αναλαμβάνει να φέρει στη σκηνή τη φρενήρη ενέργεια του πολέμου. Άλλοτε ενσαρκώνουν στρατιώτες, άλλοτε αθώους πολίτες που παρασύρονται από τη δίνη των γεγονότων, άλλοτε μετατρέπονται σε ένα άτυπο χορικό που αποδίδει τα τραγουδιστικά μέρη του έργου με μια σχεδόν τελετουργική διάθεση. Το αποτέλεσμα είναι μια σκηνική εμπειρία που δεν επιτρέπει στο κοινό να βυθιστεί παθητικά στη συγκίνηση, αλλά το αναγκάζει να σκεφτεί, να ερμηνεύσει, να αμφισβητήσει.
Η Μάνα Κουράγιο δεν είναι μόνο ένα αντιπολεμικό έργο. Είναι ένας καθρέφτης της κοινωνίας, ένας μηχανισμός που αποκαλύπτει πώς οι άνθρωποι γίνονται αναλώσιμοι, πώς ο κίνδυνος εξοικειώνεται, πώς το ηθικό τίμημα χάνεται μέσα στις απαιτήσεις της επιβίωσης. Και η παράσταση αυτή, με την αυστηρή, αλλά ταυτόχρονα ζωντανή και παλλόμενη αισθητική της, καταφέρνει να το κάνει ξεκάθαρο.
Ένα έργο που παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ. Και μια παράσταση που το υπηρετεί με τη σοβαρότητα και τη δύναμη που του αξίζει.
Αν κάποιος αναρωτιέται «γιατί να πάω να δω τη Μάνα Κουράγιο;», η απάντηση είναι απλή: γιατί είναι ένα έργο που αφορά όλους μας, σήμερα, τώρα. Δεν είναι μια απλή ιστορία για έναν πόλεμο του παρελθόντος. Είναι μια ωμή ματιά στον μηχανισμό του πολέμου, που μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε πιόνια, τις αξίες σε εμπόρευμα, και τη ζωή σε αναλώσιμη μονάδα.
Είναι μια παράσταση που δεν χαρίζεται στο κοινό της. Δεν προσφέρει εύκολες απαντήσεις. Αλλά σε έναν κόσμο που μοιάζει να γυρίζει γύρω από τις ίδιες συγκρούσεις, τις ίδιες επιλογές, τα ίδια διλήμματα, ίσως είναι ακριβώς το θέατρο που χρειαζόμαστε.
https://www.n-t.gr/el/events/manakouragio